Mapigano ya kikabila katika mzozo mbaya wa ardhi katika jimbo la Blue Nile nchini Sudan yamesababisha vifo vya watu 105 na kujeruhi 291, waziri wa afya wa jimbo hilo alisema Jumatano.

Mapigano yalizuka katika jimbo la kusini ambalo linapakana na Ethiopia na Sudan Kusini mnamo Julai 11 kati ya watu wa makabila ya Berti na Hausa.

Wanajeshi walitumwa katika jimbo hilo siku ya Jumamosi ili kusitisha mapigano, na ‘hali sasa ni shwari,” waziri wa afya wa jimbo hilo Jamal Nasser aliambia AFP.

“Changamoto sasa ni katika kuwahifadhi waliokimbia makazi yao,” Nasser alisema, akizungumza kwa njia ya simu kutoka mji mkuu wa jimbo la al-Damazin, lililoko kusini mwa Khartoum.

Umoja wa Mataifa ulisema Jumanne kuwa zaidi ya watu 17,000 wamekimbia makazi yao kutokana na mapigano, huku 14,000 ‘wakihifadhiwa katika shule tatu huko Damazin.”

Lakini kiongozi wa eneo la Hausa Mohamed Noureddine alisema anaamini idadi ya waliofariki itaongezeka zaidi, huku baadhi ya watu wakitoweka kufuatia mapigano makali, ambayo yamesababisha nyumba kuchomwa.

“Hatuwezi kusema kwa uhakika ni wangapi wameathirika, kwa kuwa kuna maiti zilizonaswa chini ya vifusi,” Noureddine alisema, kupitia mazungumzo ya simu kutoka Blue Nile alipozungumza na waandishi wa habari katika mkutano na waandishi wa habari mjini Khartoum.

Kiongozi mwingine mkuu wa Hausa, Hafez Omar, alishutumu maafisa wa eneo hilo kwa kuhusika na ghasia hizo, akidai kuwa ‘silaha za serikali’ zilitumika katika ghasia hizo.

“Tunamwajibisha gavana kwa kile kilichotokea,” Omar alisema, shutuma zilizokataliwa na mamlaka.

Nchini Sudan, mapigano makali yanazuka mara kwa mara kuhusu ardhi, mifugo na upatikanaji wa maji na malisho, hasa katika maeneo ambayo bado yamejaa silaha zilizosalia kutokana na miongo kadhaa ya vita vya wenyewe kwa wenyewe.

Ghasia hizo ni machafuko ya hivi punde zaidi kulikumba taifa hilo la kaskazini-mashariki mwa Afrika, ambalo tayari linakabiliwa na miezi kadhaa ya maandamano makubwa ya kutaka kurejeshwa kwa utawala wa kiraia kufuatia mapinduzi ya kijeshi mwaka jana.

Sudan, mojawapo ya nchi maskini zaidi duniani na iliyozama katika mgogoro wa kiuchumi ambao umeongezeka tangu mapinduzi ya Oktoba yaliyoongozwa na mkuu wa jeshi Abdel Fattah al-Burhan, imeshuhudia miingiliano ya nadra sana ya utawala wa kiraia tangu uhuru.

Mapigano huko Blue Nile yaliripotiwa kuzuka baada ya Bertis kukataa ombi la Hausa la kuunda “mamlaka ya kiraia kusimamia upatikanaji wa ardhi” mwanachama mashuhuri wa Hausa alisema.

Lakini kiongozi mkuu wa Berti alisema kundi hilo lilikuwa likijibu “ukiukwaji” wa ardhi yao na Wahausa.

Kati ya Januari na Machi mwaka huu, Umoja wa Mataifa ulisema msaada ulitolewa kwa watu 563,000 katika eneo la Blue Nile, eneo ambalo bado linatatizika kujijenga upya baada ya miaka mingi ya mapigano makali wakati wa vita vya wenyewe kwa wenyewe vilivyoharibu vya 1983-2005.

Ghasia za hivi punde zaidi huko Blue Nile zimesababisha maandamano, huku watu wa kabila la Hausa wakiingia mitaani katika mji mkuu Khartoum siku ya Jumanne wakidai haki.

Maelfu ya Wahausa pia waliandamana Jumanne katika miji muhimu ya mashariki ya Gedaref, Kassala na Port Sudan, pamoja na El Obeid huko Kordofan Kaskazini.

Kati ya Januari na Machi mwaka huu, Umoja wa Mataifa ulisema msaada ulitolewa kwa watu 563,000 huko Blue Nile.