Rais wa Kenya Uhuru Kenyatta siku ya Jumatano alitoa wito wa kutumwa kwa kikosi cha kikanda ili kurejesha usalama katika eneo la mashariki mwa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo, ambako mapigano makali yamezuka upya.
DRC yenye utajiri wa madini inajitahidi kudhibiti makumi ya makundi yenye silaha mashariki mwa taifa hilo kubwa, ambayo mengi ni urithi wa vita viwili vya kikanda kutoka robo karne iliyopita.
Wiki kadhaa za ghasia zimezua mzozo wa kidiplomasia kati ya DRC na jirani yake Rwanda, ambayo inalaumu kwa kuibuka upya kwa wanamgambo wa waasi wa M23.
Rwanda imekanusha mara kwa mara kuwaunga mkono waasi huku nchi zote mbili zikilaumiana kwa kufanya mashambulizi.
“Natoa wito wa kuanzishwa kwa Jeshi la Kanda ya Afrika Mashariki chini ya mwamvuli wa Jumuiya ya Afrika Mashariki (EAC),” Kenyatta alisema katika taarifa yake.
Uhasama wa wazi ulitishia kuvuruga mchakato wa kisiasa na usalama katika nchi yenye watu milioni 90, aliongeza.
Uamuzi wa kuanzisha kikosi cha kanda ulifikiwa mwezi Aprili wakati Kenyatta alipokuwa mwenyeji wa viongozi wa Uganda, Burundi, Rwanda na DRC mjini Nairobi kujadili mgogoro huo.
Makamanda wa kanda wa jumuiya hiyo ya mataifa saba ya EAC watakutana Jumapili ili kukamilisha maandalizi ya kutumwa kwa kikosi hicho cha pamoja, Kenyatta alisema.
“Jeshi la Kanda ya Afrika Mashariki litatumwa katika majimbo ya Ituri, Kivu Kaskazini na Kivu Kusini mara moja ili kuleta utulivu katika eneo hilo na kuleta amani.”
Kikosi cha Umoja wa Mataifa MONUSCO, tayari kinafanya kazi nchini DRC.
Kenyatta alisema jeshi la kikanda litafanya kazi pamoja na mamlaka za mkoa na kwa uratibu wa karibu na MONUSCO kuwapokonya silaha mtu yeyote anayemiliki silaha kinyume cha sheria.
Maoni yake yalifuatia majadiliano kati ya wakuu wa jeshi la Afrika Mashariki wa mashariki mwa DRC kitovu cha kibiashara cha Goma wiki iliyopita kuhusu “mbinu za awali” za kuanzisha kikosi cha kijeshi cha kanda.
Eneo tete pia ni bonde la kisiasa la kijiografia, linaloshiriki mipaka na Uganda, Rwanda na Burundi, miongoni mwa wengine.
Uganda imeweka wanajeshi wake kupambana na kundi maarufu la Allied Democratic Forces mashariki mwa DRC, kwa mwaliko wa serikali ya Congo.
Lakini mvutano kati ya Rwanda na DRC umeongezeka kufuatia kurejea kwa wanamgambo wa M23, ambao wiki hii walidai kudhibiti mji muhimu wa mpaka wa Bunagana, na kuwalazimu maelfu kukimbia makazi yao.
Kimsingi wanamgambo wa Kitutsi wa Congo ambao ni mojawapo ya makundi mengi yenye silaha mashariki mwa DRC, M23 walijinyakulia umaarufu duniani mwaka 2012 walipoiteka Goma.
Ililazimishwa kuondoka muda mfupi baadaye katika mashambulizi ya pamoja ya wanajeshi wa Umoja wa Mataifa na jeshi la Congo.
Kundi hilo lilichukua tena mashambulizi mwishoni mwa mwezi Novemba likiishutumu serikali ya Kinshasa kwa kushindwa kuheshimu makubaliano ya 2009 ambayo yalihusisha kuwajumuisha wapiganaji wake katika jeshi.
Uhusiano kati ya Kinshasa na Kigali umekuwa mbaya tangu kuwasili nchini DRC kwa Wahutu wa Rwanda wanaotuhumiwa kuwaua Watutsi wakati wa mauaji ya halaiki ya Rwanda mwaka 1994.
