Miaka saba imepita tangu Tundu Lissu, mwanasiasa na kiongozi wa upinzani nchini Tanzania, aliposhambuliwa kwa risasi mnamo tarehe 7 Septemba 2017. Tukio hili lilileta mshtuko mkubwa siyo tu kwa watanzania bali pia kwa jamii ya kimataifa. Tangu tukio hili kutokea, bado upelelezi wa kina haujafanyika na watuhumiwa hawajashikiliwa, hali inayoendelea kutoa maswali mengi kuhusu usalama wa viongozi wa upinzani na uongozi wa kisheria nchini Tanzania.

Tundu Lissu alishambuliwa kwa risasi akiwa na dereva wake ambaye sasa anaishi uhamishoni kwenye gari lake karibu na nyumba yake jijini Dodoma, ambapo alishambuliwa kwa mfululizo wa risasi na wahalifu waliokuwa na silaha za kivita. Tukio hili lilikuwa la kutisha na la kikatili, ambapo Lissu alipata majeraha makubwa na alikimbizwa hospitali mara moja.

-Alivyosafirishwa hadi jijini Nairobi kwa Matibabu na hatimaye nchini Ubelgiji-

Baada ya tukio hilo, Lissu alihamishiwa jijini Nairobi, Kenya kwa matibabu ya dharura kutokana na hali yake kuwa mbaya. Huko Nairobi, alifanyiwa upasuaji na matibabu ya haraka. Baada ya kupona kiasi, alihamia nchini Ubelgiji kwa matibabu zaidi na pia kwa usalama, ambapo alikimbilia kama mkimbizi kutokana na wasiwasi wa usalama wake.

Wanasiasa kutoka pande zote walihusisha tukio hili na hali ya kisiasa nchini Tanzania. Kiongozi wa upinzani alikosoa vikali tukio hili na kudai kuwa lilikuwa jaribio la kumuondoa Lissu kimwili kutokana na maoni yake ya upinzani. 

Rais John Magufuli wakati huo alikanusha madai hayo na kusema kuwa serikali haitakubali vurugu au vitendo vya kigaidi.

 –Mashirika ya Kimataifa yalivyoguswa na tukio hilo-

Tukio hili lilivuta hisia za mashirika ya kimataifa kama vile Umoja wa Mataifa, Jumuiya ya Ulaya, na Amnesty International, ambayo yalitoa wito kwa serikali ya Tanzania kufanya uchunguzi wa kina na kuwawajibisha wahusika. Mashirika haya yaliendelea kutoa shinikizo kwa serikali ya Tanzania kuhakikisha haki inatendeka na kwamba usalama wa waandishi wa habari na viongozi wa upinzani unalindwa.

  -Serikali imeshindwa kuwakamata waliohusika kumpiga risasi-

Kwa kipindi chote hiki cha miaka saba, serikali ya Tanzania haijawa na hatua madhubuti za kukamata na kuwashitaki watuhumiwa wa tukio hili. Uchunguzi wa polisi umekuwa na mapungufu, na jitihada za kufuatilia wahusika hazijafanikiwa kupata majibu ya kutosha. Hali hii imeongeza wasiwasi kuhusu dhana ya utawala wa sheria na haki nchini.

-Kauli ya Polisi kuhusu Lissu kupigwa risasi

Baada ya tukio la shambulio kwa risasi dhidi ya Tundu Lissu, polisi wa Tanzania walitoa taarifa za awali zikieleza kuwa walikuwa wakifanya uchunguzi ili kubaini waliohusika na kuhakikisha haki inatendeka. Polisi walidai kuwa walikuwa katika hatua za awali za uchunguzi na walikuwa wakikusanya ushahidi muhimu.

 -Kauli za Polisi Baada ya Uchunguzi-

Katika miezi iliyofuata, polisi walipoulizwa kuhusu maendeleo ya uchunguzi, walisisitiza kuwa walikuwa wakifuatilia kesi hiyo kwa karibu na walikuwa na matumaini ya kupata wahusika. Walihakikishia umma kwamba walikuwa na nia thabiti ya kuhakikisha kwamba wahalifu wanakamatwa na kufikishwa mbele ya sheria.

Hata hivyo, baada ya muda, polisi walikabiliwa na ukosoaji kutoka kwa wadau mbalimbali, wakiwemo wanasiasa, wanaharakati, na mashirika ya kimataifa, kuhusu maendeleo ya uchunguzi. Wengi walikosoa polisi kwa kile walichokiona kama ukosefu wa uwazi na umakini katika upelelezi. Kauli za polisi zilionekana kutokidhi matarajio ya umma kwa kupotea kwa muda mrefu bila hatua za dhati dhidi ya watuhumiwa.

-Uchunguzi wa Kina na Mashaka ya Umma-

Kwa miaka mingi baada ya tukio hilo, umma umekuwa na mashaka kuhusu hatua za polisi na kiwango cha ufanisi wa uchunguzi. Polisi walilazimika kujibu mashaka haya kwa kutoa maelezo kwamba uchunguzi ulikuwa unaendelea na kwamba walikuwa wakifanya kila jitihada kutafuta ukweli na kuwakamata wahusika.

Katika baadhi ya kauli, polisi walieleza kuwa walikuwa wakikabiliwa na changamoto za kiuchunguzi, ikiwa ni pamoja na ukosefu wa ushahidi wa moja kwa moja na ugumu wa kufuatilia watu waliovaa mavazi ya kujificha. Walipongeza jitihada za mashirika ya kimataifa na vyombo vya habari katika kutoa shinikizo kwa ajili ya hatua zaidi.

Uchunguzi wa tukio hili unaendelea kuwa kipande muhimu cha mjadala wa kisiasa na kijamii, huku polisi wakikabiliwa na shinikizo la kuongeza uwazi na uwajibikaji katika hatua zao za upelelezi. Kauli zao kuhusu suala hili zinaendelea kufuatiliwa kwa karibu na wadau wa ndani na kimataifa, huku matumaini ya kuona haki ikitendeka yakishikiliwa na wengi.

-Aliishi kama mkimbizi kwa kuogopa usalama wake-

Tundu Lissu amekuwa akiishi maisha ya uhamishoni na kuogopa usalama wake tangu tukio hilo. Hali hii imeonyesha jinsi gani hali ya usalama na hali ya kisiasa nchini Tanzania imeathirika, ambapo viongozi wa upinzani na wanaharakati wanaendelea kuhisi hatari kubwa.

Tukio hili limelihusisha Lissu na ukosoaji wake dhidi ya serikali ya Rais John Magufuli, ambaye alikosoa vikali kuhusu jinsi nchi ilivyoendeshwa. Madai haya yamekuwa sehemu ya mjadala wa kisiasa nchini Tanzania kuhusu haki za binadamu na uhuru wa kujieleza.

-Kauli ya Lissu mwenyewe kuhusu tukio hilo-

Lissu mwenyewe amekuwa akizungumza mara kwa mara kuhusu tukio hili, akisema kuwa ni jaribio la kukandamiza uhuru wa kujieleza na kumfunga mdomo wake. Alisema kwamba tukio hilo lilikuwa sehemu ya njama za kisiasa dhidi yake na kwamba bado ana matumaini kwamba haki itatendeka. Lissu ameendelea kupigania haki na kuonyesha uthabiti wake licha ya changamoto kubwa alizokumbana nazo.

Miaka saba baada ya tukio hili kutokea, bado hali ya kutojua hatima ya wahusika ni kiashiria cha changamoto kubwa katika kutekeleza sheria na kulinda haki za binadamu nchini Tanzania.

Tarehe 7,Septemba kila mwaka imeweka kumbukumbu mbaya ya maisha kwa Tundu Lissu ambaye alipigwa risasi zaidi ya 30 zilizopita katika gari yake

Lissu bado anaishi na risasi kadhaa mwilini mwake. Kulingana na taarifa kutoka kwa madaktari wake, risasi hizi ziliingia mwilini mwake kwa nguvu na baadhi yao ziliweza kuathiri maeneo ya ndani, kama vile mifupa na viungo vya ndani. 

Jumla, Lissu alifanyiwa operesheni zaidi ya kumi, ikiwa ni pamoja na upasuaji wa kuondoa baadhi ya risasi zilizobaki mwilini mwake.