Besigye, mwenye umri wa miaka 68, ni mpinzani mkuu wa Rais wa Uganda, Yoweri Museveni, ambaye amejitahidi kumshinda katika chaguzi nne zilizopita.
Alitekwa nchini Kenya mnamo Novemba na anakabiliwa na adhabu ya kifo kwa tuhuma za uhaini katika mahakama ya kijeshi ambayo mke wake, mkurugenzi mtendaji wa UNAIDS, Winnie Byanyima, ameita kuwa “dhihaka.”
“Tulimtembelea gerezani jana lakini hali yake ya kiafya inatisha. Anaumwa vibaya na anahitaji matibabu ya haraka,” alisema wakili Erias Lukwago Alhamisi.
Lukwago alikuwa ameongeza awali kuwa Besigye, mwenye umri wa miaka 68, alikuwa kwenye mgomo wa kula kupinga “kizuizi chake kisichokuwa cha kisheria” na alikuwa mgojwa kiasi cha kushindwa kuhudhuria vikao vya mahakama.
“Hawezi kutoka kwenye seli yake ya gerezani,” aliongeza.
Alisema kuwa gereza halina vifaa vya kumtibu na “anapaswa kutibiwa nje ya gereza ili aweze kupona.”
Msemaji wa gereza, Frank Baine, alikataa kutoa maoni kuhusu hali ya Besigye, lakini alisema “Vifaa vyetu vya matibabu vimeandaliwa kushughulikia afya ya Besigye kama ilivyo kwa wafungwa wengine.”
Alitaja mawakili wa Besigye kuwa “wasiwasi” na aliahidi: “Tutashughulikia hali yake muda wote atakapokuwa chini ya mamlaka yetu.”
Besigye, ambaye ni afisa wa zamani wa jeshi, alikuwa daktari binafsi wa Rais Yoweri Museveni lakini alikua lengo la serikali baada ya kujiunga na upinzani miaka 25 iliyopita.
Besigye amekuwa akisubiri kesi ya kijeshi tangu Novemba, licha ya uamuzi wa mahakama kuu mwezi uliopita kwamba ilikuwa kinyume cha katiba kwa raia kuhukumiwa katika mahakama ya kijeshi.
Mbali na tuhuma za uhaini, Besigye pia anashutumiwa kwa kuchochea vurugu alipoongoza maandamano dhidi ya bei za juu za bidhaa mwaka 2022.
Rais Yoweri Museveni alikataa uamuzi wa mahakama kuu wa mwezi uliopita kuhusu kuwatuhumu raia katika mahakama za kijeshi.
Msemaji wa jeshi alieleza mapema kwamba “kwa hali yoyote, Colonel Kizza Besigye hataachiliwa hadi apitie mfumo mzima wa sheria za kijeshi.”
Shirika la Umoja wa Mataifa na mashirika kadhaa ya haki za binadamu yameelezea wasiwasi wao kuhusu kunyanyaswa kwa upinzani wa kisiasa nchini Uganda huku uchaguzi wa rais wa 2026 ukikaribia.
