Rais William Ruto amesema kwamba Kenya inatoka “katika dhiki ya madeni”, akipigia debe sera zake za kiuchumi licha ya hasira ya umma kuhusu nyongeza ya ushuru na kupunguza ruzuku wakati nchi hiyo ikiadhimisha miaka 60 ya uhuru wake.
Nguvu kubwa ya kiuchumi ya Afrika Mashariki imekuwa ikijitahidi kukabiliana na changamoto nyingi, ikiwa ni pamoja na kupungua kwa hazina ya serikali, mfumuko wa bei na kushuka kwa sarafu ambayo imesababisha gharama za ulipaji wa deni kupanda.
Kenya ilikuwa imekusanya zaidi ya shilingi trilioni 10.1 (dola bilioni 66) katika deni kufikia mwisho wa Juni, kulingana na takwimu za Hazina, sawa na karibu theluthi mbili ya pato la taifa.
Akizungumza leo katika hafla ya hadhara jijini Nairobi kuadhimisha siku ya uhuru wa koloni hilo la zamani la Uingereza, Ruto alisema kuwa Kenya sasa “imetoka salama kutokana na hatari ya kukabiliwa na deni”.
Hakutoa takwimu zozote kuhusu viwango vya sasa vya deni, lakini alisema pato la taifa la Kenya (GDP) limekua kwa asilimia 5.4 katika miezi sita iliyopita.
“Tumefanya maamuzi sahihi, wakati mwingine tukachukua maamuzi magumu na chungu sana, ili kuirejesha Kenya kutoka kwenye makali ya janga la dhiki ya madeni na kuipeleka nchi yetu katika mwelekeo mpya,” alisema.
Ruto, ambaye alichaguliwa mwaka jana kwa ahadi ya kurahisisha hali kwa Wakenya wa kawaida, amekuwa kwenye kampeni ya kupunguza deni la umma na matumizi “ya fujo” ya serikali katika nchi ya takriban watu milioni 53.
Pia amepunguza ruzuku ya chakula na mafuta iliyoletwa na mtangulizi wake na mkuu wa zamani Uhuru Kenyatta.
Gharama ya kulipa deni la umma, haswa kwa Uchina, imepanda huku sarafu ya Kenya ikishuka na kufikia kiwango cha chini cha shilingi 153 kwa dola ya Amerika.
Serikali pia ina ulipaji wa eurobond ya dola bilioni 2 mnamo Juni mwaka ujao.
Sherehe za siku ya uhuru zilizojumuisha gwaride la kijeshi pamoja na maonyesho ya muziki na dansi zimefanyika katika bustani ya Uhuru Gardens, mahali penye historia ya Kenya.
Hapo ndipo uhuru ulipotangazwa usiku wa manane mnamo Desemba 12, 1963, kwenye tovuti ya kambi ambapo mamlaka ya kikoloni ya Uingereza iliwaweka kizuizini washukiwa wa waasi wa Mau Mau wakati wa kukandamiza uasi wao wa 1952-1960.
Takriban watu 10,000 waliuawa huku makumi ya maelfu ya wengine wakizuiliwa bila kufunguliwa mashitaka katika kambi ambapo ripoti za kunyongwa, kuteswa na kupigwa vikali zilikuwa za kawaida.
