Sri Lanka iliyokumbwa na mzozo imetangaza hali ya hatari nchini kote siku ya Jumatano, saa chache baada ya Rais Gotabaya Rajapaksa kukimbia nchi.
Polisi walisema pia walikuwa wakiweka amri ya kutotoka nje kwa muda usiojulikana katika Mkoa wa Magharibi, unaojumuisha mji mkuu Colombo, ili kuzuia maandamano yanayokua baada ya Rajapaksa kuruka hadi Maldives kwa ndege ya kijeshi.
Maelfu ya waandamanaji walikuwa wamevamia afisi ya waziri mkuu, na kusababisha polisi kurusha vitoa machozi ili kuwazuia kuvuka boma.
“Kuna maandamano yanayoendelea nje ya ofisi ya waziri mkuu huko Colombo na tunahitaji amri ya kutotoka nje ili kudhibiti hali hii” Afisa mkuu wa polisi alisema.
Alisema wako chini ya amri ya kuwachukulia hatua kali waandamanaji wanaovuruga utendaji kazi wa serikali.
Makumi ya maelfu ya wanaume na wanawake walivamia makazi rasmi ya Rajapaksa siku ya Jumamosi, na kumlazimu kutorokea kambi ya kijeshi na baadaye kukimbia nchi.
Maafisa walisema alikuwa ameahidi kujiuzulu siku ya Jumatano.
Sri Lanka inakabiliwa na mzozo mkubwa wa kisiasa na kiuchumi, na raia nchini humo wamechoshwa na mwenendo wa hali hizo usikuwa na utatuzi
Taifa la kisiwa chenye watu milioni 22 limekumbwa na ukosefu wa umeme kwa muda mrefu kwa miezi mingi, uhaba mkubwa wa chakula na mafuta na mfumuko wa bei uliokithiri katika hali mbaya zaidi kuwahi kurekodiwa.
Maandamano ya miezi kadhaa yamemtaka Rais Gotabaya Rajapaksa kujiuzulu, ambaye serikali yake imelaumiwa kwa ubadhirifu wa muda mrefu wa fedha za nchi.
LAKINI MZOZO HUU ULIANZIA WAPI?
Aprili 1: Hali ya hatari
Rajapaksa anatangaza hali ya hatari ya muda, na kuwapa vikosi vya usalama mamlaka ya kuwakamata na kuwaweka kizuizini washukiwa, baada ya mfululizo wa maandamano.
– Aprili 3: Baraza la Mawaziri lajiuzulu –
Takriban baraza la mawaziri la Sri Lanka linajiuzulu katika mkutano wa usiku wa manane, na kuwaacha Rajapaksa na kaka yake Mahinda ambaye ni waziri mkuu wakiwa wametengwa.
Gavana wa benki kuu, baada ya kukataa wito wa kutafuta uokoaji kutoka kwa Shirika la Fedha la Kimataifa (IMF), atangaza kujiuzulu siku moja baadaye.
– Aprili 5: Rais apoteza wengi –
Matatizo ya Rais Rajapaksa yanaongezeka huku waziri wa fedha Ali Sabry akijiuzulu siku moja tu baada ya kuteuliwa.
Kiongozi huyo anayekabiliwa na mzozo anapoteza wingi wake wa ubunge huku washirika wa zamani wakimtaka ajiuzulu.
– Aprili 10: Uhaba wa dawa –
Madaktari wa Sri Lanka wanasema wanakaribia kukosa dawa za kuokoa maisha, wakionya kwamba mzozo huo unaweza kuishia kuua watu zaidi kuliko coronavirus.
– Aprili 12: Kutokuwepo kwa deni la nje –
Serikali inatangaza kutolipa deni lake la nje la dola bilioni 51 kama “suluhisho la mwisho” baada ya kukosa pesa za kigeni kuagiza bidhaa zinazohitajika sana.
Aprili 19: Majeruhi wa kwanza –
Polisi wamuua muandamanaji, ikiwa ni majeruhi wa kwanza katika wiki kadhaa za maandamano ya kuipinga serikali.
Siku iliyofuata, IMF inasema imeiomba Sri Lanka kurekebisha deni lake kubwa la nje kabla ya mpango wa uokoaji kukubaliana.
– Mei 9: Siku ya vurugu –
Umati wa wafuasi wa serikali walioingia kwa mabasi kutoka mashambani wakiwashambulia waandamanaji wa amani waliopiga kambi nje ya ofisi ya rais iliyo mbele ya bahari huko Colombo.
Watu tisa wameuawa na mamia ya wengine kujeruhiwa katika mashambulizi ya kulipiza kisasi yanayofuata, huku umati ukiwalenga waliohusika na ghasia hizo na kuchoma moto nyumba za wabunge.
Mahinda Rajapaksa ajiuzulu kama waziri mkuu na kulazimika kuokolewa na wanajeshi baada ya maelfu ya waandamanaji kuvamia makazi yake huko Colombo.
Nafasi yake inachukuliwa na Ranil Wickremesinghe, mwanasiasa mkongwe ambaye tayari alikuwa amehudumu mihula kadhaa kama waziri mkuu.
Mei 10: Amri za kuua –
Wizara ya ulinzi inawaamuru wanajeshi kumpiga risasi mtu yeyote anayehusika katika uporaji au “kusababisha madhara kwa serikali”.
Lakini waandamanaji wanakaidi amri mpya ya kutotoka nje ya serikali, ambayo inarejeshwa mwishoni mwa wiki.
Afisa mkuu wa polisi huko Colombo anavamiwa na gari lake kuchomwa moto.
– Juni 10: ‘dharura ya kibinadamu’ –
Umoja wa Mataifa unaonya kuwa Sri Lanka inakabiliwa na mzozo mbaya wa kibinadamu, huku mamilioni tayari wanahitaji msaada.
Zaidi ya robo tatu ya watu walipunguza ulaji wao wa chakula kutokana na uhaba mkubwa wa chakula nchini humo, Umoja wa Mataifa unasema.
– Juni 27: Uuzaji wa mafuta ulisimamishwa –
Serikali inasema Sri Lanka inakaribia kukosa mafuta na kusitisha uuzaji wote wa petroli isipokuwa kwa huduma muhimu.
Julai 1: Rekodi mpya ya mfumuko wa bei
Serikali inachapisha data inayoonyesha mfumuko wa bei umefikia rekodi ya juu kwa mwezi wa tisa mfululizo, siku moja baada ya IMF kuitaka Sri Lanka kudhibiti bei.
Julai 9: Nyumba ya Rais ilivamiwa
Rais Rajapaksa anakimbia makazi yake rasmi huko Colombo kwa usaidizi wa wanajeshi, muda mfupi kabla ya waandamanaji kuvamia boma hilo.
Anapelekwa sehemu isiyojulikana.
Picha kutoka ndani ya nyumba hiyo zinaonyesha waandamanaji wenye furaha wakiruka kwenye kidimbwi na kuvinjari vyumba vyake vya kifahari.
Makazi ya Wickremesinghe yachomwa moto. Polisi wanasema yeye na familia yake hawakuwa katika eneo la tukio.
Rajapaksa baadaye anajitolea kujiuzulu mnamo Julai 13, spika wa bunge Mahinda Abeywardana anasema katika taarifa yake kwa njia ya televisheni.
– Julai 13: Rais akimbia nchi –
Rais Rajapaksa akiruka kuelekea Maldives kwa ndege ya kijeshi, akiandamana na mkewe na walinzi wawili.
Kuondoka kwake kunakuja baada ya mvutano wa kufedhehesha kwenye uwanja wa ndege huko Colombo, ambapo wafanyikazi wa uhamiaji hawakuruhusu huduma za VIP na kusisitiza abiria wote kupitia kaunta za umma.
Chama cha urais kilisita kupitia njia za mara kwa mara kikihofia athari za umma, afisa wa usalama anasema.