Raia wa Angola leo Jumatano Agosti 24, wanapiga kura katika kile kilichotarajiwa kuwa kura yenye ushindani mkubwa katika historia ya kidemokrasia ya nchi yao, huku rais aliyeko madarakani Joao Lourenco akichuana vikali dhidi ya kiongozi wa upinzani Adalberto Costa Junior.
Uchaguzi huo umegubikwa na masaibu mengi ya Angola ikiwemo uchumi unaotatizika, mfumuko wa bei, umaskini na ukame, ukichangiwa na kifo cha rais wa zamani
Vuguvugu la People’s Movement for the Liberation of Angola (MPLA), ambalo limetawala taifa hilo lenye utajiri mkubwa wa mafuta kwa takriban miongo mitano, linakabiliwa na changamoto kubwa zaidi tangu kura ya kwanza ya vyama vingi mwaka 1992.
“Imekuwa miaka 20 ya amani na bado sisi ni maskini,” alisema Lindo, fundi umeme mwenye umri wa miaka 27 aliyepanga foleni kupiga kura huko Nova Vida, kitongoji cha watu wa tabaka la kati katika mji mkuu Luanda.
“Watu wanataka mabadiliko — serikali haitoi mahitaji ya kimsingi ya watu,” alisema Lindo, ambaye alitaja jina lake la kwanza tu.
Vyama vinane vya kisiasa vinagombea, lakini mchuano halisi upo kati ya MPLA na mpinzani wake wa muda mrefu na vuguvugu la waasi wa zamani la Umoja wa Kitaifa wa Uhuru wa Jumla wa Angola (UNITA).
Kura za maoni zinaonyesha kuwa uungwaji mkono wa MPLA — ambao ulipata asilimia 61 ya kura katika uchaguzi wa 2017 — utapungua, huku UNITA, ambayo imeingia katika mapatano ya uchaguzi na vyama vingine viwili, itapata mafanikio.
Lakini uvamizi wa UNITA unaweza kuwa hautoshi kumvua madaraka Lourenco, 68, ambaye alimrithi kiongozi mkongwe Jose Eduardo dos Santos miaka mitano iliyopita.
“Wachezaji wa pembezoni watakuwa karibu zaidi kuliko hapo awali… lakini faida za madaraka zinamaanisha MPLA bado ina uwezekano wa kumshinda Costa (Junior),” alisema Eric Humphery-Smith, mchambuzi katika Verisk Maplecroft yenye makao yake London.
MPLA kwa kawaida inashikilia mchakato wa uchaguzi na vyombo vya habari vya serikali nchini Angola, lakini upinzani unawataka wafuasi wasiogope.
“Hii ni siku ya kihistoria,” Costa Junior alitangaza, baada ya kupiga kura yake.
Lourenco aliwataka wananchi kujitokeza kupiga kura kwa sababu “mwishowe ni sisi sote tutaibuka washindi na ni demokrasia ndio itashinda” alisema baada ya kupiga kura yake katika Chuo Kikuu cha Lusiada de Angola huko Luanda.
Upinzani na makundi ya kiraia yameibua hofu ya kuchezewa wapiga kura, na mitandao ya kijamii imejaa madai ya watu waliofariki waliojiandikisha kupiga kura.
Costa Junior, 60, ni maarufu miongoni mwa vijana — kambi muhimu na inayokua ya upigaji kura — na ameahidi “kuondoa umaskini” na kuunda ajira.
Lourenco, jenerali wa zamani mwenye elimu ya Usovieti ambaye aliahidi hatua mpya kwa Angola alipochaguliwa kwa mara ya kwanza, ametangaza orodha ya mafanikio.
Anasifiwa kwa kufanya mageuzi makubwa katika mojawapo ya maeneo yenye nguvu za kiuchumi kusini mwa Afrika.
Ni pamoja na kuongeza uwazi katika sekta ya fedha na ufanisi katika mashirika ya serikali, na kukuza sera rafiki za biashara ili kuvutia wawekezaji wa kigeni.
Serikali yake imeweza kumvutia mchimba madini wa almasi duniani De Beers, ambaye aliacha kazi miaka 10 iliyopita.
Lakini kidogo kimebadilika kwa watu wengi wa Angola milioni 33 ambao maisha yao ni magumu kila siku.
Angola ni nchi ya pili barani Afrika kwa uzalishaji ghafi, lakini bonanza la mafuta pia lilikuza rushwa na upendeleo chini ya dos Santos, ambaye alifariki nchini Uhispania mwezi uliopita.
Kurejeshwa nyumbani kwa mabaki yake wakati wa usiku katika hatua ya mwisho ya kampeni kumeongeza mguso mkubwa kwenye uchaguzi.
Dos Santos atazikwa Jumapili, ambayo ingekuwa ni siku yake ya kuzaliwa
Wachambuzi wanaonya kuwa majaribio yoyote ya MPLA ya kufadhili mazishi hayo yanaweza kuambulia patupu, kutokana na hasira iliyoenea juu ya urithi wake miongoni mwa vijana.
Takriban watu milioni 14.7 wamejiandikisha kupiga kura katika vituo 13,200 katika taifa hilo kubwa la kusini mwa Afrika.
Waangola wanaoishi ng’ambo kwa mara ya kwanza wanaweza kupiga kura kutoka nje ya nchi.
Matokeo yanatarajiwa ndani ya siku chache. Katika chaguzi zilizopita, matokeo yamekuwa yakipingwa, katika mchakato ambao unaweza kuchukua wiki kadhaa.