Upinzani nchini Uganda siku ya Jumatano uliitaka serikali kuondoa wanajeshi wake katika mataifa ya kigeni na kuimarisha usalama wa ndani baada ya wanamgambo kuua makumi ya wanafunzi magharibi mwa nchi hiyo wiki iliyopita.
Mamlaka zilisema kundi la Allied Democratic Forces (ADF), wanamgambo walioko Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo, walivuka mpaka na kuwaua kwa umati watu 42, wakiwemo wanafunzi 37, katika shambulio baya dhidi ya shule moja.
Shambulio hilo la kutisha limewaacha Waganda wakiwa wamepigwa na bumbuazi na kuzua maswali kuhusu jinsi kundi linalolaumiwa kwa milipuko ya mabomu huko nyuma katika nchi hiyo ya Afrika Mashariki liliweza kupanga na kutekeleza shambulio hilo bila ya kuvutia tahadhari.
Siku ya Jumatano, mbunge wa upinzani Abdallah Kiwanuka alisema ahadi za wanajeshi wa Uganda ng’ambo, ikiwa ni pamoja na Somalia chini ya kikosi cha Umoja wa Afrika kupambana na Waislam, “zimezidisha” uwezo wa usalama wa nchi hiyo.
“Kutumwa kwa wanajeshi wa Uganda katika maeneo ya kigeni kumezidisha uwezo wa wanajeshi wetu na kutoa nafasi kwa ADF kufanya mashambulizi nchini,” alisema Kiwanuka, waziri kivuli wa baraza la mawaziri wa masuala ya ndani.
“Tunaweka shinikizo kwa (serikali) kurudisha vikosi nyumbani na tunaimarisha usalama wetu wa ndani,” aliongeza.
Jeshi la Polisi limewakamata watu 21 kuhusiana na shambulio la Juni 16, akiwemo mwalimu mkuu na mkurugenzi wa Shule ya Sekondari Lhubiriha iliyopo Mpondwe ambapo wanafunzi walipigwa risasi, kukatwakatwa na kuchomwa moto hadi kufa.
Kukamatwa kwa hivi punde Jumanne usiku kulihusisha mhudumu wa kiume wa duka ambaye alidai kuwa mwanachama wa ADF kwenye video ya mtandaoni ya TikTok.
“Mshukiwa aliyetambulika kama Kalenzi Resto, mwenye umri wa miaka 25 alidai kwenye video ya mtandaoni ya TikTok kuwa alishiriki katika shambulio la hivi majuzi huko Lhubiriha,” alisema msemaji wa polisi Fred Enanga.
“Uchunguzi unaendelea kwa sasa,” aliongeza.
Huku familia zikisubiri matokeo ya vipimo vya DNA ili kubaini waathiriwa waliochomwa kiasi cha kutotambulika, maswali yanazidi kuongezeka kuhusu jinsi washambuliaji hao walivyoweza kukwepa kutambuliwa katika eneo lenye wanajeshi wengi.
Mamlaka imeanzisha msako wa kuwatafuta wanamgambo hao ambao pia waliwateka nyara wanafunzi kadhaa na kutoroka kuelekea kwenye mpaka wa Uganda na DRC.
Hapo awali iliundwa na waasi wengi wa Kiislamu kutoka Uganda, ADF ilipata nguvu mashariki mwa DRC katika miaka ya 1990.
Uganda na DRC zilianzisha mashambulizi ya pamoja mwaka 2021 ili kuwafukuza ADF kutoka ngome zao za Kongo lakini hatua hizo zimeshindwa kuzuia ghasia za kundi hilo.
Tangu 2019, baadhi ya mashambulizi ya ADF nchini DRC yamekuwa yakidaiwa na kundi la Islamic State, ambalo linawaita wapiganaji hao Jimbo la Kiislamu la Jimbo la Afrika ya Kati.