Sudan yamkamata kiongozi mkuu wa upinzani huku kukiwa na ukandamizaji wa maandamano
Vikosi vya usalama vya Sudan vilimkamata kiongozi mkuu wa upinzani Jumanne, huku maafisa wakifyatua gesi ya kutoa machozi kuwazuia maelfu ya waandamanaji waliokuwa wakiandamana kupinga mapinduzi ya kijeshi ya mwaka jana.
Maandamano hayo yalikuwa ya hivi punde zaidi tangu kutwaa madaraka kwa jeshi tarehe 25 Oktoba yakiongozwa na mkuu wa jeshi Abdel Fattah al-Burhan, ambayo yalifuatiwa na ukandamizaji mkubwa dhidi ya raia na watu wanaounga mkono demokrasia katika taifa hilo la kaskazini-mashariki mwa Afrika.
Takriban watu 85 wameuawa na mamia kujeruhiwa na vikosi vya usalama wakati wa miezi minne ya maandamano ya kudai utawala wa kiraia na haki.
Siku ya Jumanne, vikosi vya usalama vilirusha msururu wa gesi ya kutoa machozi kwa umati wa watu waliokuwa wakielekea ikulu ya rais katikati mwa mji mkuu Khartoum, huku watu kadhaa wakijeruhiwa.
Maandamano ya Jumanne yalienda sambamba na Siku ya Kimataifa ya Wanawake.
Umati wa watu uliimba nyimbo za kuunga mkono wanawake wa Sudan — ambao wamekuwa na jukumu muhimu katika vuguvugu la maandamano ya hivi majuzi, na vile vile katika mikutano yao iliyochangia kuondolewa madarakani kwa kiongozi wa muda mrefu Omar al-Bashir mwaka wa 2019.
“Waishi kwa muda mrefu, Kandakas” umati ulipiga kelele, ukitumia jina la malkia wa kale wa Nubi.
Huko Khartoum Kaskazini, wengi walipeperusha bendera za taifa au kubeba mabango ya waandamanaji wenzao ambao wameuawa, mashuhuda walisema.
“Wanatumia nguvu kupita kiasi” –
Pia siku ya Jumanne, mwanasiasa mashuhuri Babiker Faisal alikamatwa alipokuwa akihudhuria mazishi huko Khartoum Kaskazini, kulingana na chama cha Sudan Unionist Alliance.
Faisal alikuwa mjumbe wa kamati iliyopewa jukumu la kurejesha mali iliyokamatwa wakati wa utawala wa miongo mitatu wa Bashir, kabla ya kupinduliwa na kufungwa jela.
Mwezi uliopita, wanakamati kadhaa wakuu walikamatwa, akiwemo Mohamed al-Fekki, ambaye pia alikuwa mjumbe wa Baraza Kuu la Sudan kabla ya kuondolewa madarakani katika mapinduzi ya Oktoba.
Tangu kuchukua mamlaka ya kijeshi, mamlaka imeshutumu kamati hiyo kwa matumizi mabaya ya fedha ambazo ilitaifisha, tuhuma ambazo wanachama wake wanakanusha.
Unyakuzi huo wa kijeshi ulikatisha kipindi cha mpito kwa utawala kamili wa kiraia uliojadiliwa kati ya viongozi wa kijeshi na kiraia kufuatia kuondolewa kwa Bashir.
Siku ya Jumatatu, Baraza la Haki za Kibinadamu la Umoja wa Mataifa lilisema inakadiria karibu watu 1,000 wamekamatwa tangu mapinduzi hayo, wakiwemo wanawake na watoto.
“Mamlaka za Sudan lazima zikome kutumia nguvu kupita kiasi na risasi za moto dhidi ya waandamanaji,” mkuu wa haki za binadamu wa Umoja wa Mataifa Michelle Bachelet alisema, akitoa wito wa kuachiliwa kwa wafungwa.
Pia siku ya Jumatatu, mabalozi wa Umoja wa Ulaya, Canada na Amerika walikashifu ‘majaribio ya kupunguza uhuru wa kujieleza’ nchini Sudan.
“Kwa hiyo tunatoa wito kwa mamlaka za Sudan kurejelea ahadi zilizotolewa kutetea uhuru wa vyombo vya habari … na kuheshimu haki ya kukusanyika kwa amani,”wanadiplomasia hao walisema.
Siku ya Jumanne, naibu mwenyekiti wa Baraza Kuu la Sudan, Mohamed Hamdan Daglo, alikutana na mjumbe wa Umoja wa Afrika Mohamed Lebatt kujadili mgogoro nchini humo.
AU imesimamisha uanachama wa Sudan tangu mapinduzi hayo.